Recenzja książki:

Hayes S. C. (2020). Umysł wyzwolony. Sopot: GWP.

Autorka: Agnieszka Wroczyńska

W swojej książce S.C. Hayes opisuje pacjentkę, która skarżyła się: „Bardzo długo czułam się tak, jakbym przeciągała linę z gigantycznym potworem lęku, który wciągał mnie w dół bez dna”. Prawdopodobnie doskonale wiedział, co czuła – sam zmagał się w przeszłości z napadami lęku panicznego, rozumiał jakie to uczucie, gdy lęk obezwładnia i przejmuje kontrolę nad życiem. Przez jakiś czas pozwalał lękowi na decydowanie, gdzie wolno mu być, co wolno mu robić, a lęk zagarniał coraz więcej obszarów jego życia. Własne doświadczenia posłużyły mu na krytyczne przyjrzenie się wielu technikom i metodom terapeutycznym. I tak powstała terapia akceptacji i zaangażowania ACT. Często jest ona ujmowana w ramy III fali terapii poznawczych i behawioralnych, lecz tu warto zaznaczyć, że pomiędzy klasycznym CBT i ACT są istotne różnice w ujmowaniu przyczyn pogorszenia się funkcjonowania jednostki, które w sposób niezwykle przystępny są wytłumaczone przez autora.

W swojej książce Hayes opisuje własną drogę: zarówno jako człowieka jak i badacza i terapeuty. Pokazuje badania kluczowe dla jego teorii i to jak się kształtowała. Historie klientów i doświadczenia własne autora przeplatają się z przykładami badań naukowych, jakie przeprowadzano, w celu udowodnienia teorii – Hayes zaciekawia i skłania do dalszych poszukiwań, w końcowej części książki znajdziemy wiele odniesień, które zainteresowanym pomogą zgłębić temat, jednocześnie nie zanudzając teorią, która nie każdego musi pociągać.

Każdy z nas zmaga się z trudnościami w życiu, próbujemy z nimi walczyć, oddalać je od siebie, rozwiązywać. Niektórych z nas kosztuje to tak wiele, że pojawia się chroniczny stres, depresja, bóle ciała. W jednym z badań wzięto pod lupę szwedzkie społeczeństwo: w 2004 r. na zwolnieniu lekarskim przebywało 14% populacji Szwedów w wieku reprodukcyjnym. Wielu z nich nigdy nie wracało ze zwolnienia stając się trwale niezdolnymi do pracy. W badaniu przeprowadzono interwencje ACT na wybranej grupie – i wyniki były niesamowite! Osoby, które odbyły cztery sesje ACT miały zdecydowanie mniej absencji. Mimo, że terapia ACT nie wyleczyła ich obolałych pleców, ani nie rozwiązała życiowych trudności, ich satysfakcja z życia zwiększyła się przekładając się na bardzo konkretny wymiar własnej produktywności. Badani czuli się bardziej spełnieni wypełniając swoje role zawodowe w porównaniu z osobami nie poddanymi tej interwencji. Nauczyli się, jak nie walczyć ze swoim cierpieniem, ale jak z nim współpracować, jak z nim iść przez życie.

„Umysł wyzwolony” w przystępny sposób tłumaczy działanie ludzkiego umysłu, pułapki w jakie przez niego wpadamy, które nas oddalają od poczucia spełnienia, jest również zbiorem ćwiczeń i technik do zastosowania na sobie i uczynienia swojego życia łatwiejszym. To doskonała pozycja dla praktyków pragnącym pogłębiać swoją wiedzę na temat terapii ACT, jak i dla tych, którzy są ciekawi działania ludzkiej psychiki, lub tych, którzy szukają metody własnego rozwoju. Pozycja ta stanowi doskonałe rozszerzenie i uzupełnienie poprzedniej książki Hayesa „W pułapce myśli”. Zawiera podobne treści, jednak jest w niej wiele nowych informacji  – przede wszystkim rozwinięcie tego, jak kształtowała się teoria, czy jakie badania dowodzą jej słuszności. Zawiera też wiele nowych ćwiczeń, które nie pojawiły się w poprzedniej publikacji, co może być szczególnie istotne dla praktyków, chcących rozszerzać swój warsztat.

Być może zgodnie ze swoimi wartościami chcesz poznać terapię ACT? Być może chcesz dowiedzieć się, jak pomóc sobie i innym nie walczyć z tym, co naturalne dla ludzkiego umysłu i zacząć go wykorzystywać tak, by pomagał Ci iść przez trudną drogę życia? To jest Twój punkt wyboru…